Yaşlı Kuruluşları
Artan talep nedeniyle son yıllarda yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezleri sayı ve kapasiteleri ile Özel Bakım Bölümü olan huzurevi sayı ve kapasitesinin mevcut kapasiteye oranla % 30 çıkarılmış ancak personel, donanım vb. ne yönelik iyileştirme çalışması, ülke ekonomisine koşut, kurumun mali olanaklarının sınırlılığı nedeniyle gerçekleştirilememiştir.
Huzurevi talepleri genellikle büyük illerde bulunan huzurevlerine olmakta, kapasite üstü hizmet veren bu huzurevlerinde sırada bekleyen yaşlı sayısının oldukça fazla olduğu görülmektedir.
Günün ve zamanın mimari anlayışına göre yapılan kapasiteleri 30-450 arasında değişen huzurevlerinin ortalama kapasitesi 110 olup, kuruluşların dörtte biri ilçe merkezinde yer almaktadır.
Kurumun sınırlı mali olanaklarına gönüllü kaynakların eklenmesi, çalışanların özveri ve çabaları ile son yıllarda huzurevlerinin fiziki koşullarında iyileştirme çalışmaları sürdürülmektedir.
Ülkemizde diğer ülkelerde olduğu gibi yaşlılara yönelik (semt sakinlerine yönelik bakım, aileye yönelik bakım) olanaklar bulunmadığından mevcut huzurevi modeli yaşlıya yönelik en yaygın hizmet biçimi olarak görülmektedir.
Bu nedenle;
- Kendi evinde bağımsız olarak yaşayabilecek koşullarda olup, tedavi (tıbbi tedavi, tansiyon ölçümü, insülin yapılması vb) bakım (bedensel bakım), refakat (sorunlu anlarında yanlarına yardımcı, hastaneye gidiş geliş vb), terapi imkânı bulamayan,
- Ekonomik yetersizlikleri nedeniyle evi ve kendisini geçindirecek kadar geliri bulunmayan,
- Ev işlerini yapabilecek fiziksel güçlerini kaybetmeleri nedeniyle desteğe ihtiyaç duyan yaşlılar huzurevini tercih etmektedirler.
Oysaki huzurevlerine kısmi ya da tam olarak bakım hizmetinden faydalanan sürekli bakıma gereksinim duyan, yukarıda belirtilen olanakları tüketmiş, kendi başına bağımsız olarak oturabilecek durumda olmayan sosyal ve psikolojik açıdan yalnızlık ve emniyet gereksinimi duyan yaşlılar kabul edilmelidir.
Diğer ülkelerde ağır somatik ve psişik sorunları olan (yatağa bağımlı- demans, parkinson) yaşlılar bakımevleri adı altındaki tıbbi refakat ve terapi imkânları bulunan sağlık kuruluşlarında bakım görmelerine karşın; ülkemizde bu niteliklere sahip hasta yaşlılar yaşlı bakım ve rehabilitasyon merkezlerinde bu hizmeti almaktadırlar.
Sağlık kuruluşlarında geriatri birimlerinin bulunmaması ya da çok az sayı olup kontrol ve tedavi dışında hizmet vermeme nedeniyle bu nitelikte yaşlılar için gerekli sağlık personelinin istihdam edilmesi ya da sağlık kuruluşlarına bağlı olarak hastane içinde yada yakınında bakımevlerinin oluşturulması gerekmektedir.
Yönetmeliğin 62.maddesi gereği her mali yılda Huzurevlerinde ücretli bakım gören yaşlılardan tahsil edilecek ücretler Genel Müdürlükçe belirlenmektedir. Ücretlerin saptanmasında yaşlı maliyeti analizi TÜFE ve TEF oranları, kurum mali olanakları baz alınmaktadır.
Sosyal Güvenlik kapsamındaki yaşlılar Yönetmeliğin 62.maddesi gereği ücretli, geliri bulunmayan yaşlılar ücretsiz statüsünde bakım görmektedir. 65 + yaş grubundaki yaşlılar 2022 sayılı kanundan yararlanmakta, 60 – 65 yaş arasındaki ücretsiz yaşlılara da kurum tarafından 2022 ile eşdeğerde harçlık verilmektedir.
Bakım hizmeti verilen yaşlıların genel özelliklerine bakıldığında;
- % 20’sinin 60 – 69, 43’ünün 70 – 79, 30’unun 80-89-% 7’sinin 90 + yaş diliminde olduğu,
- Huzurevlerindeki her 5 yaşlıdan 3’ü ücretli, 2’si ücretsiz olduğu,
- Her 10 ücretsiz yaşlıdan 3’ünün kadın, 7’sinin erkek olduğu,
- % 20’sinin bekar, % 12’sinin evli, % 60’ının dul olduğu,
- % 40’ının kadın, % 60’ının erkek olduğu,
- % 21’inin okur-yazar olmadığı, % 15’inin okuryazar olduğu, % 35’inin ilkokul, % 13’ünün orta, % 11’inin lise, % 5’inin yüksekokul mezunu olduğu,
- % 38 ‘inin Emekli Sandığı, % 49’unun SSK, % 13’ünün Bağ-Kur emeklisi olduğu,
- Özel bakım hizmeti alan 10 yaşlıdan 6’sının 60-74, 4’ünün 74 + yaş diliminde olduğu şeklindedir.
|