Yaşlı ve Bilge Olmak
Çocuklar bir an önce büyüyüp bir erişkin insan olmaya can atarlar. Sanırlar ki erişkinlerin ev ödevi olmaz; geceleri istedikleri kadar geç yatabilir ve istedikleri her şeyi yapabilirler.
Ergenlik çağındakiler de kendilerini keşfetmeye çalışır, yeni yeni ortaya çıkmakta olan kimlikleriyle, biçimi kaçmış bedenleriyle ve kanlarındaki düzeyleri yükselen hormonlarıyla daha başarılı tarzda uğraşmak için çaba gösterirler.
Geri dönüp ergenlik dönemimize baktığımızda o çağı atlatmış olmaktan memnunluk duyarız. Genç erişkinler de kurdukları ilişkilerle, eğitimle, iş ve toplum içindeki yerleriyle kendilerini belirlemek için mücadele verirler.
Orta yaşlarda iken de derinleşen ilişkilerin, ailenin, iş ve mesleğimizin sevinçleriyle ve stresleriyle başa çıkmaya çalışırız. Yaşamımızın bu orta dönemi birçok şeye ulaşmayı başarabildiğimiz, biraz da düş kırıklığına uğradığımız bir çağ olabilir.
İleri yaşlarda ise belirsizlik, dayanıksızlık, uğradığımız kayıplar, sağlık ve ölüm gibi uğraşacak yeni konularımız olur; fakat aynı zamanda sahip bulunduğumuz şeylerin ve yaşadıklarımızın dökümünü yapacak, geçmişimiz ile uzlaşacak yeteneği kazanır; bu yetenekten hem yaşadığımız zamanın, hem de gelecek zamanın tadını çıkarmakta ve güçlüklerin üstesinden gelmekte yararlanırız.
Bütün bu gelişimin anlamı giderek yaşlanırken bir yandan da bilgeleşmektir. Hiçbir zaman tam olarak büyümüş, gelişimimizin sonuna gelmiş sayılmayız.
Büyüme ve gelişme değişik evrelerden geçerek ömür boyu sürer. Bu arada hızlanmalar, sıçramalar ve duraklama dönemleri olabilir; fakat çoğu insan için büyüme ve gelişme sürer, gider.
Hepimiz, sahip bulundukları yetenekleri, seçenekleri ve fırsatları kullanarak sürekli büyümenin mümkün olduğunu kanıtlamış birçok seksenlik, doksanlık yaşlıların var olduğunu bildiğimiz için, bunun mümkün olduğunu da, seyrek görülen bir durum olmadığını da biliyoruz.
Ne yazık ki birçok kişi ileri yaşları yaşamdan çekiliş olarak görür; bu büyüme, gelişme sürecini yarıda kesmek için elinden geleni yapar; çünkü "Yaşlılık budur, böyle olmalıdır" diye düşünürler.
Gelecek yıllarda giderek daha çok insan yaşlılar grubuna katılacak ve gelişme yeteneklerini ortaya koyacaktır. Gelecek yıllarda yaşlılar giderek daha büyük bir seçmen gurubu oluşturacaklar, politikacılar onların isteklerine yanıt vermek zorunda kalacaklardır.
Kuşkusuz, yaşlanma güçlükler ve sıkıntılar getirir; fakat yine kuşku yoktur ki yaşamın bu yanları üzerinde odaklaşacak olursak, uğruna yaşanacak pek az şey kalır.
Yetmişli yaşlarında bir adam bunu şöyle ifade ediyordu:
"Yaşlılık bir bakıma eski bir otomobile sahip olmak gibidir. Ona alışmışsınızdır, oldukça güvenilir durumdadır, artılarını ve eksilerini bilirsiniz; düzenli olarak bakım ister, er geç bazı parçaları yıpranacak ve bozulacaktır; ama siz yine de otomobili onarır, işler hale getirirsiniz, çünkü yenisi, alamayacağınız kadar pahalıdır. Bedeniniz yepyeni diyecek kadar iyi durumda olmasa bile, onu yıkayıp parlatırsanız yine de göze güzel görünür. Bedeniniz çoktan beri sizinledir, uzun süre size hizmet etmiştir: Onu bakıp gözetmeniz gerekir."
Bedenimiz ve ruhumuz en az şu benzetmedeki eski otomobil kadar bakıp gözetmeye değer. İyi beslenmeye, beden egzersizleri yapmaya, ilginç ve haz verici etkinliklerde bulunmaya, arkadaşlarla, komşularla ve aile üyeleriyle konuşup görüşmeye olan ilgi kesintisiz sürdürülmeli ve canlı tutulmalıdır.
Bunlar, fiziksel ve ruhsal bozulmayı önleyecek etkenlerdir. Yaşlıların bedeninden ve ruhsal durumundan anlayan uzman bir doktora düzenli olarak gidişler hem çıkabilecek yeni sağlık sorunlarının önlenmesine, hem de zaten var olan bozuklukların tedavisine yarar.
Yaşlı ve bilge olmak demek:
Kendisinin envanterini çıkartmak; ömür boyu kazanılıp biriktirilmiş özellikleri, becerileri ve bilgiyi kullanarak yaşamını kendi seçtiği yollarda sürdürmek demektir.
Yaşlı ve bilge olmak demek:
Yaşlı insanların nasıl olması gerektiğine ilişkin yerleşmiş sterotipleri bir yana bırakıp daha çok, bir yaşlının nasıl olabileceğine, neler yapabileceğine bakmak; ilişkilerden, deneyimlerden, sahip bulunulan yeteneklerden oluşan can damarlarını çok kişinin hiç yararlan¬mayı düşünmediği, ömür boyu elde edilmiş kazanımlardan oluşan hazineyi değerlendirmek ve kullanmak demektir.
Yaşlı ve bilge olmak:
Kardeşlerle, çocuklarla, torunlarla, arkadaşlarla karşılıklı olarak ilgilenmeye, destek ve sevgiye dayalı ilişkiler kurmaya ve sürdürmeye çalışmak demektir; çünkü böyle yapılmazsa yaşlıların da, ötekilerin de yitireceği çok şey vardır.
Yaşlı ve bilge olmak demek:
Olabildiğince çeşitli alanlarda etkinliğimizi sürdürebilelim diye yaşlandıkça ortaya çıkan güçsüzlüklerimizi ve hastalıklarımızı ciddiye alarak, tıpkı şu eski otomobil örneğinde olduğu gibi, tedavi ettirmek demektir.
Yaşlı ve bilge olmak demek:
Yitirdiklerimizin verdiği derin acılardan, geride yine de bir yara izi kalacağını bilerek, kendimizi kurtarmaya çalışmak demektir. Herkes gibi, kendimizin de ölümlü olduğu gerçeğini göğüslemek demektir; büyüdüğümüz, öğrendiğimiz ve güldüğümüz, ağladığımız iyi ve kötü günlerimizin anılarını unutmamak demektir; kaçınılmaz sıkıntı ve acıların altında ezilip kalmamak, geçici de olsa, onları bir yana iterek yaşamayı sürdürmenin yollarını aramak demektir.
Yaşlı ve bilge olmak demek:
Geleceğimiz belirsiz, hatta kimi zaman karanlık görünse de, geleceğe yönelik planlar yapmak demektir; kendi yararımıza olan ve aynı zamanda önem verdiğimiz kimselerin de yararına olan seçinler yapmak demektir.
Yaşlı ve bilge olmak:
Balık avlamak, iskambil oynamak, aile üyeleriyle ve arkadaşlarla ilgilenmek, bir işle uğraşmak, yeni şeyler öğrenmek, arada bir ön balkonda uzanıp dinlenmek, iyi olanın tadını çıkarmak ve iyi olmayanın da üstesinden gelmek demektir ve daha yüzlerce şey demektir.
Yaşlı ve bilge olmak demek;
Bütün bu saydıklarımızın yapabildiğimiz kadarını yapmaya çalışmak ve çeşitli bakımlardan büyümemizi, gelişmemizi sürdürmek demektir.
|