Yaşlının Evde Bakımı
Yaşlının evde bakımı; yaşlının sağlık ve sosyal hizmet gereksiniminin belirlenip para ödenerek alınacak hizmetlerin ve ödeme yapılmaksızın alınacak aile ve arkadaş yardımlarının koordine edilerek yaşlı bireyin mümkün olduğunca bağımsız yaşamasını sağlamak olarak tanımlanır.
Yaşlının evde bakımında hedefler yaşlının sağlığının, fonksiyonunun ve rahatının en üst düzeyde sürdürülmesini ve bozulduğu durumlarda düzeltilmesini sağlamaktır.
Bu hedeflere ulaşmada anahtar; sağlık sistemi içinde yer alan koruyucu, tedavi edici, rehabilite edici hizmetlerin ve sosyal destek hizmetlerinin entegre edilmesidir.
Yaşlının Bakım Süreci
Yaşlının bakım süreci veri toplama, gereksinimleri belirleme (tanı), bakım planı yapma, uygulama ve değerlendirme olmak üzere beş aşamada gerçekleşir.
Yaşlı Bakım Sürecinde Veri Toplama
Bakıma yönelik kapsamlı bir veri oluşturmak için yaşlının evine yapılan ilk ziyarette yaşlının durumu, yakınları ve bakımında yer alanlar, ihtiyaç duyduğu hizmetler ve yaşadığı ortam olmak üzere dört temel alanda bilgi toplanır.
Yaşlının evde bakımında bu dört alanın bütünleşmesini sağlamak önemlidir. Yaşlının sağlık hikâyesi, fiziksel kapasite ve sınırlılıkları, fonksiyonel durumu, beslenme gereksinimi ve yaşadığı çevre değerlendirilir. Yaşlının ev ortamındaki emniyet ve güvenliğine ilişkin mevcut ve olası sorunlar belirlenir.
Yapılan çalışmalarda emniyet ve güvenliği en fazla tehdit eden durumların; düşmeler, ateşle ilgili yaralanmalar, yaşlı istismarı ve yanlış tedavi, cinsel taciz, intihar, travmatik beyin yaralanmaları, araba kullanma ile ilgili sorunlar ve dolandırılma olduğu belirlenmiştir.
Yaşlı Bakım Sürecinde Gereksinimleri Belirleme (Tanı)
Toplanan verilerden yararlanılarak yaşlının mevcut ve/veya olası gereksinimleri belirlenir. Gereksinimleri belirlemede farklı yöntemler kullanılabilir, önemli olan yaşlının gereksinimlerinin veri tabanına dayandırılması ve anlamlı cümlelerle ifade edilmesidir.
Yaşlı Bakım Sürecinde Bakım Planı Yapma
Bakım planı yaşlının gereksinimleri doğrultusunda ve yaşlının katılımıyla hazırlanır. Yaşlının örf ve adetleri, dini inançları ve alışkanlıkları da dikkate alınır.
Yaşlının/yaşlıya bakım veren kişinin eğitimi bakım planında önemli bir yer tutar. Yapılacak eğitimle yaşlıya kendi bakımı ve bağımsızlığı için gerekli bilgi ve beceriler kazandırılır.
Yaşlı Bakım Sürecinde Eğitim
- Sağlığın korunması, hastalıkların önlenmesi ve sağlığın geliştirilmesi,
- Yaşlanma nedeniyle gelişen fizyolojik, psikososyal değişiklikler ve yaşlılarda sık görülen kronik hastalıklarla baş etme olmak üzere temel iki alanda gerçekleştirilir.
Yaşlı Bakım Sürecinde Uygulama
Planlanan bakımın uygulanmasında yaşlının kendi bakımındaki yeterliliğine; yaşlıya verilecek hizmetin iyi bir şekilde koordine edilmesine; yaşlı/yakınları ve evde bakım ekibinin üyeleriyle açık iletişimin sürdürülmesine; planın uygulanmasında esnek olunmasına; verilen bakımın ve sonuçlarının uygun dökümünün yapılmasına dikkat edilir.
Yaşlı Bakım Sürecinde Değerlendirme
Değerlendirme evde bakım ekibi üyeleri, yaşlı ve yaşlıya bakım verenlerle birlikte yapılır.
Bu aşamada bakım planındaki hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı sistematik olarak karşılaştırılarak değerlendirilir. Bakım sonuçlarını izleme ve sonuçları geliştirecek ipuçlarını görme fırsatı verir.
Sağlıkta maliyet etkililiğin önem kazanması, bakımın nesnel ve ölçülebilir sonuçlarla değerlendirmesini gerekli hale getirmiştir.
Bununla beraber bakımın değerlendirilmesinde nesnel veriler kadar yaşlının ve ailesinin bakımdan memnuniyeti gibi nesnel olmayan veriler de önemlidir.
|