Yaşlılarımız Özel İlgi İsterler
Dünya genelinde yaşlılara yönelik kurumsal bakım hizmetleri huzurevi ve bakımevlerinde verilir. Ülkemizde ise bakım modeli `huzurevi` olarak biçimlendiğinden evinde bağımsız yaşam koşullarına sahip olup, tedavi, bakım, refakat ve terapi imkanı bulamayanlar, evini ve kendini geçindirecek kadar geliri bulunmayanlar ile fiziki gücünü yitirdiğinden desteğe ihtiyaç duyan yaşlılar huzurevini tercih eder.
Yatılı kurum bakımını tercih eden yaşlı ve yakınlarının, uygun huzurevi seçiminde; kuruluşun Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu (SHÇEK) Genel Müdürlüğünden açılış onaylı olması, bina, ortak ve özel yaşam alanlarının fiziksel konum, tefriş ve donanımının amaca uygun olması, nitelikli ve yeterli sayıda personel olması, süresiz tıbbi bakım ve gözetim olanağı bulunmasına dikkat etmeleri gerekmektedir.
Ayrıca sakin, gürültüsüz, hijyenik ve güvenli bir ortam olması, aylık aktivite programı ile diyetisyen tarafından hazırlanmış yemek listesinin bulunması, doktor, ambulans ve hastane bağlantısının olması, bahçe ve uğraşı odaları olup olmadığına da bakılmalı.
Bakım hizmeti almaya başlayan yaşlı çok yönlü uyum sorunları yaşar. Hiç tanımadığı akranlarıyla bir arada yaşamak, statü kaybettiğini ve dışarıdaki hayattan izole edildiğini düşünmek yaşlı insanın –çoğu kez istemediği- davranışlar sergilemesine yol açar.
Huzurevinde öz güveni azalan, psikolojik sorunlar ve sosyal yoksunluklar yaşayan yaşlı, sadece ailesi/ yakınlarının bakmadığı, şiddet mağduru ya da toplumsal ahlak kurallarına aykırılığı olan yaşlılarla bir arada olmaktan değil, kuruluş personeliyle iletişime geçmekte zorlanır.
Türkiye’de yaşlılarımıza bakım hizmeti veriliyor. Yaşlılara yönelik kurumsal bakım hizmetleri ağırlıklı olarak Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme (SHÇEK) Genel Müdürlüğünce veriliyor.
Güvenli ve huzurlu bir ortamda korunmak, bakılmak, sosyal ve psikolojik gereksinimlerinin karşılanmasını isteyip, sosyal yoksunluk ve ekonomik yoksulluğu saptanan 60 yaş ve üzeri kişilere huzurevlerinde, yaşamlarını sağlık, huzur ve güven içinde sürdürmek, kendilerini idare edebilecek şekilde rehabilitasyonunun sağlanmasını ya da sürekli olarak özel bakım altına alınma zorunluluğu olan 60 yaş ve üzeri kişilere Yaşlı Bakım ve Rehabilitasyon Merkezlerinde hizmet veriliyor.
Ülkemizde halen SHÇEK de dahil kamu kurum ve kuruluşları ile gerçek kişiler ve özel hukuk tüzel kişilerine bağlı toplam 261 yaşlı kuruluşunda toplam 20.710 kişiye hizmet verildiği göz önüne alınırsa evde bakım hizmetlerinin önemi ortaya çıkıyor.
Yaşlıların toplum içinde üretken ve bağımsız bir yaşam sürdürmesi önemlidir. Her ülkede değişik şekillerde çeşitlendirilmiş olsa da tüm dünyada yaşlılara yönelik en yaygın hizmet türü dışarıdan ve profesyonellerle desteklenen evde bakım modeli olduğu bir gerçek.
Yaşlıların alıştığı ve sevdiği kendi evinde bağımsız bir yaşam sürdürebilmesi için ev dışı hizmetlerle desteklenmesi, bakım verenlerin ve aile üyelerinin de profesyonellerce eğitilmesi gerekir.
Evde Bakımda Yaşlıların ev temizliği ve diyet yemeği yapılır, çamaşırları yıkanır, ütülenir, eczaneden ilaçları alınır, alışverişi yapılır, faturaları yatırılır, sosyal ve psikolojik destek verilebilir.
Kişi kendi öz bakımını yapamıyorsa banyosu yaptırılır, tırnağı kesilir, saç-sakal tıraşı yapılır, beslenir. Yaşlı hastaysa evinde tıbbi bakım, hemşirelik, fizyoterapi gibi hizmetler verilir ve takip edilir.
Hasta yaşlının, hemşire ya da bakım elemanınca geçici ya da sürekli olarak 24 saatlik bakımı yapılır. Yemek yapamayanın evine günde üç öğün sıcak yemek götürülür. Yaşlının evindeki her türlü küçük onarım ve tamirat işleri yapılır.
Kişi Tele-Yardım merkezi abonesi ise evindeki özel telefon hattı ile merkeze acil durumda iken alarm verirse ailesiyle iletişime geçilir ya da eve doktor, itfaiye, ambulans yönlendirilir.
Yaşlılara verilen bu tür psikolojik, sosyal, fizyolojik - tıbbi destek, sosyal hizmet ve diğer hizmetler şüphesiz onun yaşam kalitesini arttırır.
Temmuz 2008`de yürürlüğe giren `Özel Huzurevleri İle Huzurevi Yaşlı Bakım Merkezleri Yönetmeliği’ ile Yaşlı Hizmet Merkezlerinde Sunulacak Gündüzlü Bakım İle Evde Bakım Hizmetleri Hakkında
Yönetmelik’ le yaşlılara verilecek gündüzlü bakım hizmeti esasları belirlenmiştir.
Özel Huzurevi ile Yaşlı Bakım Merkezlerinde; 55 yaşını bitirmiş yaşlılığa bağlı demans-alzheimer hastası, ağır felçli, yatağa bağımlı veya özel bakım gerektiren diğer hallerde, başkasının desteğine ihtiyaç duyan yaşlılara 24 saat yatılı hizmet verilebilme olanağı sağlanmıştır.
Yaşlılar için özel olarak hazırlanacak bakım planı ile verilecek hizmetin içerik ve sıklığı saptanarak, hizmet sosyal çalışmacı, doktor, psikiyatri fizyoterapist, diyetisyen, sağlık memuru, hemşire ve yaşlı bakım elemanından oluşan bir ekip tarafından sunulacaktır.
SHÇEK bünyesinde açılacak YHM aracılığıyla yaşlılara merkez binasında ya da evinde sosyal-psikolojik destek hizmeti, hasta olanlara da gündüzlü bakım hizmeti verilebilecektir.
Evde bakılacak olan yaşlılara boş zamanını çeşitli aktivitelerle değerlendirme, sosyal ilişkilerini arttırma ve günlük yaşam aktivitelerini geliştirmesi için, ortamının iyileştirilmesi, sosyal, psikolojik ve sağlık ihtiyaçlarının karşılanması, günlük yaşam etkinliklerinin desteklenmesi hizmeti verilebilecektir.
Yaşlı ve yakınlarının Evde bakım hizmeti talebi ve hizmet gereklerine göre gece/gündüz, hafta sonu ve tatil günleri gerektiğinde 24 saat kesintisiz ya da saptanan saatlerde verilebilecek, yaşlı yakınlarını bilgilendirici eğitim programları düzenlenebileceği gibi özel, resmi ve hukuki sorunları için rehberlik ve danışmanlık da yapılabilecektir.
Evde bakım hizmetlerini içeren bu yeni iki düzenlemenin süreç içerisinde yaşlılara yönelik hizmet sunumunda kurum bakımı seçeneğini ilk seçenek olmaktan çıkaracağı düşünülmektedir.
|